Dikkat! Bunu hepimiz yaşıyoruz!
Saatlerin bir saat ileri alınması üzerine Türk Uyku Tıbbı Derneği’nden (TUTD), uyku-uyanıklık zamanımızda oluşan aktivite farkı dolayısıyla özellikle birkaç gün boyunca trafikte daha dikkatli olma uyarısı geldi.
TUTD Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Aksu, beynimizin birkaç gün boyunca “sirkadyen ritmi” denilen uyku-uyanıklık sürecini düzenleyen aktivitesinde değişiklik yaşanacağını açıkladı. Yeni saat düzenine alışana kadar özellikle dikkat gerektiren ağır işler ve araç kullanımında kaza riskinin artacağı uyarısında bulunan Aksu, bu sürece alışmayı kolaylaştıracak bazı önlemlere de dikkat çekti. Aksu, şunları söyledi:
Sirkadyen ritmi nedir?
“Saatlerde değişiklik yapılması, beynimizin ‘sirkadyenritmi’ dediğimiz bazı hormonlarımızı da etkileyen ama asıl olarakuyku-uyanıklık zamanını belirleyen bölümünün aktivitesini de değiştirir. Uykuyadalma ve uykudan uyanma sürecimizin değişmesi dolayısıyla yeni saat düzeninebeynimizin bu kısmı adapte olana kadar gündüz kendimizi daha yorgun ve bitkinhissedeceğiz. Bu süreçte özellikle araç kullanma ya da diğer ağır makinekullanımı gibi dikkat gerektiren işlerde dikkat daha çok önem kazanıyor. Aksitakdirde trafik kazaları ve iş kazaları artabilir.”
NELER YAPILMALI?
Sirkadyen ritmimizin yeni saat düzenine uyum sağlamasınınise sadece birkaç gün alacağını belirten Aksu, birkaç gün sonra sanki tümyaşantımızı bu yeni saat düzeninde geçirmişiz gibi uyum sağlayacağımızıkaydetti. Bu süreci kolaylaştırmak ve çabuklaştırmak için ise birtakım önlemleralmamız gerektiği anımsatan Aksu, şu önerilerde bulundu:
– Uyku ve uyanıklık saatlerinin düzenli olmasına dikkatetmeliyiz. Yani bir gün saat 24.00’te, ertesi gün 01.00’de yatmamalı. Her günhemen hemen aynı saatte yataktan kalkmalıyız.
– Gündüz uykularından kaçınmalıyız.
– Alkolden uzak durmalıyız.
– Çay, kahve, kafein içeren diğer içeceklerden en azındanbirkaç gün uzak durmalıyız.
– Yemek saatlerimizi de yeni saat düzenine uygun halegetirmeliyiz.
Gün ışığına bağlı olarak beynimizin ve vücudumuzunçalışmasını düzenleyen biyolojik saat sistemimizin en önemli kısımlarındanbirinin uyku uyanıklık olduğunu kaydeden Prof. Dr. Murat Aksu, sözlerini şöylesürdürdü:
“Uykunun ne zaman başlayacağı, ne kadar süreceği, ne zamansonlanacağı beynimizdeki bu sistem tarafından belirlenir. Bu sisteminçalışmasında en önemli etken ise ışıktır. Biyoritm dediğimiz şeyin aslındagüneş ışığına duyarlı şekilde işlev gören sirkadyen ritmimiz olduğunubelirtmemiz gerekiyor. Ama sirkadyen ritmin tek işlevi uyku-uyanıklık değildir.Bazı hormonlarımızın salınması, bazı organların çalışması sirkadyen düzenesahiptir. Yani günün değişik saatlerinde değişiklik gösterir.”