Meslek can çekişiyor
HABER/KÜBRA KEVSER KARATAŞ- Isparta’da 30 yıldır terzi olan Zuhal Yokuş (45), hazır giyim kıyafetlerinde sökülme ve patlamalar olmasa, mesleğinin tamamen biteceğini söyledi.
Eskisi gibi terzilik mesleğine pek fazla rağbet olmadığını ve insanların artık hazır giyim sektörüne yöneldiğini anlattı. Yokuş, açıklamasında; “Bu mesleği yaklaşık 30 yıldır yapıyorum. Küçük sektörlerde fabrikalarda çalıştım, kendimi elimden geldiği kadar yetiştirmeye çalıştım. 2 yıldır da kendi atölyemi kurdum. 12 yaşındaydım, dikiş-nakış kursuna gittim. Makine kullanmayı çok seviyordum, özellikle nakış yapmayı da çok severim. Yani ilgi alanıma çok hızlı girdi ve bir şeyleri üretmeyi çok seviyorum. 16 yaşında küçük atölyelerde başlayıp, daha sonra büyük fabrikalarda derken bu mesleğe geçiş yaptık. Eskisi gibi terzilik mesleğine pek fazla rağbet yok. Normal de dikim ücretleri pahalı görenler var. Bir paça yaptırsa insanlar, paça parasını çok görürken, kuaföre vs. gittikleri zaman 200-500 lira çok görmeyip, biz de pazarlık yapıyorlar. 10-20 liraya olur mu diyen oluyor. Bu meslekten çoğu zaman bizi soğutmaya çalışıyorlar ama istikrarlı bir şekilde devam etmeye çalışıyoruz. Toplu iş yaptığım için çok tamirat işine girmiyorum fason dikiş olarak geçer bizim işimiz. Ben tek başıma fason dikiş yaptığım için o bana cazip geliyor. En azından ayak üstünde tutuyor çünkü bir paça gelirse, ben o paçayla dükkanı çeviremeyeceğim için bu işe döndüm. Mesele, yeri geliyor perde dikiyorum yeri geliyor askeri kıyafetler dikiyorum, iş pantolonları gibi üretimde yer alıyorum. Tek başıma ayakta durmaya çalışıyorum. Sigortalı bir işçi çalıştırmam mümkün değil çünkü kazancımla kendimi ancak çeviriyorum. Hazır giyim daha revaçta olduğunu söyleyebilirim. Bizim fason dikiş olarak adlandırdığımız toplu dikişler, hazır giyime geçtiği için hazır giyim daha revaçta. Müşteri kumaşını getirir, dikimini yaparsan en az 800 liradan başlatmak zorundasın. Şimdi vatandaş dışarıdan aldığı zaman 800 liraya çok güzel bir elbise alabiliyor. Müşteri geldiği zaman, ‘Zaten kumaşını ben getiriyorum, 800 liraya siz bana dikiyorsunuz’ diyerek geri gidenler çok fazla olabilir. O yüzden hazır giyim daha revaçta şu anda. El emeği daha güzel ve daha sağlamdır. En azından kaliteli bir kumaş üzerine işlem görebiliyor ama şu an insanlar kaliteye bakmıyor. Şu anda insanlar o kadar kritik noktalardaki, hem ucuz olsun hem güzel gözüksün istiyorlar. O yüzden el emeği şu anda fazla geçerli değil. En büyük sıkıntılarımız, fiyatların artışı. Özellikle ip almaya kalkıyorsun, ipler çok pahalı oldu. 2,5-5 liraya ip alırken, şu anda 50-70 lira arasında gezen fiyatlarımız var. Bir fermuar 5 liraya, 2 liraya alırken, şu anda 55-70-80 lira diye gidiyor. Müşteriye fiyat söylemek istiyorsun, senin el emeğini hiçe sayanlar oluyor. İşçilik biraz öldü sanırım. Hazır giyim kıyafetlerde sökülme-patlamalar olmasa, bizim mesleğimiz tamamen biter de. Ama normalde özel üretimle, normal dikilen toplu dikişlerde hemen hemen aynı ürünleri kullanıyoruz, makine açısından da aynı ürünleri kullanıyoruz. Ama hazır giyim gerçekten bitirdi. Şu anda herkes hazır giyim üzerinde. Toplu dikiş yapıyorum ama günümüzde bizi kurtarmıyor. Bedavaya dikiyoruz çünkü toplu olduğu için yüksek fiyatlar söyleyemiyoruz. Tabanın çok aşağısında fiyatlar söylemek zorunda kalıyoruz. 3-5 liraya kimse bir şey diktirmek istemez. Ama günümüzü kurtarmaya çalıştığımız için 3-5 liraya mecbur kalarak dikmek zorunda oluyoruz. Mesleğimizin zor yanlarından biri ve çok para kazandıran bir iş değildir. İş çok gözüküyor ama fiyat yok, para yok. Biz fason dikişçiliğini de öldürdüler, normal terzileri de öldürüyorlar yavaş yavaş. Sektörü bitirmek üzereler. Dikiş dikmeyi çok seviyorum, zevkle dikiyorum. Her yeni işe başladığımda büyük heyecan hissediyorum. Gençlere tavsiye ederim; kollarında altın bilezik, ne aç bırakıyor ne de çok doyuruyor ama kolunda altın bilezik. Bir üniversite mezunu şu anda iş bulamıyorken, bizim sektörde üniversite mezunları var. Fason dikim çok ucuz, çok cüzi fiyatlarda. Mesela bir parçayı 100 liraya yapıyorsan, toplu dikişlerde 3-5 liraya, en fazla 10 lira o aralarda gezdiği için adı toplu dikiş demişler. Fakat toplu dikiş, daha fazla kazandıracağı yerde, daha yerin dibine sokuyor” dedi.