1968- 1977 Dönemi Belediye Başkanı Makine Mühendisi Fuat Uyar, (‘- facia’) olarak tanımlanan ‘Sema Halı Vakası’nı ve ‘Plebisit’ yaparak SDÜ’nün ortaya çıkarılmasını anlattı: Yakın Tarih’in hiç bilinmeyen gerçekleri başlıyor:
İŞTE BÖYLE KAZANDIK
‘Isparta Üniversitesi’ kurulması için ilk toplantı 15 Eylül1976’da Vali Sabahattin Çakmakoğlu ve Belediye Başkanı Fuar Uyarkoordinasyonunda toplanacaktı. O gün, Isparta’da uçak düştü. Zirve 6 Ekim1976’ya ertelendi… Akademi Kurucu Başkanı Prof. Dr. Faruk Suner kansertedavisini yarım bırakıp geldi. Ve Belediye Başkanı Fuat Uyar, ilk kez, ‘DağYolu/ İstanbul Asfaltı Çıkışı İki Tepe’de üniversite için 300 Dönüm arsa tahsisetti. İlerleyen yıllarda Doğu Kampusu da konuşlandırılacaktı.
BUYURUN, SİZ DIŞARIYA
Fuat Uyar, Belediye Başkanlık Dönemi’nden sonra en çok ithamedildiği Sema Halı için ilk kez konuştu: ‘Sema Halı Projesi’ benim açımdan birfacia değildir. Bana dediler ki, (‘-verelim sana 3- 5 KRş; projeden dışarıyaçık; git...’) Banka’daki 1’er Milyon Lira’lık 9 ayrı senedi aldım;muhataplarına uzattım; (‘- buyurun; siz dışarıya’) dedim. ‘Sema’ konusundaherkes ile yüz yüze görüşmeye hazırım. İftiralara cevap gereği duymadım.Nasılsa yalan bir gün yüze vurulur.’
DEMİRYOLU PROJESİNİ BULUN
Dereboğazı Yolu Gerçekleştirme Derneği 1951’de Isparta- AntalyaDemiryolu Projesi yapmıştı. O Projeyi Almanya Hükümeti’ne de götürdük. Dedilerki, (‘- Biz bu hattı döşeriz, mühim değil.’) Çalışma başladı. Atabey’de (‘-Fuat Uyar antika arıyor’) dediler. Cumhuriyet Savcısı karşısına çıkarıldım. Oan bu yatırımı bıraktım. Müteşebbisler, şimdi o projeyi bulabilir. Revizeedilip Ulaştırma Bakanlığı’na götürülebilir.’
BİR DÖNEMİ AYDINLATIYORUZ
Tez şu:
‘Isparta’da birlikte iş yapma kültürü yok.
Ortaklık kurma felsefesi inşa edilemiyor. Bilgi birikimi vefinansman aynı şemsiye altında birleştirilerek ulusal/ uluslararası ölçektemarka inşa edilemiyor.
Bunun da tek sebebi var: Isparta’nın yaşadığı Sema HalıFaciası…’
Tez şöyle güçlendiriliyor:
“Büyük bir çoğunluğu ‘Isparta İnce Hasgül İpek ve Yün ElHalısı’ üreticisi olmak üzere 9 kişi bir araya geldi. 1’er Milyon Lira sermayekoydu. Başına da 2 Dönem Belediye Başkanlığı yapan Makine Mühendisi Fuat Uyargetirildi.
Ancak Fuat Uyar’ın parası yok. O zaman 9 ortak Fuat Uyaradına 100’er Bin Lira yatırdı. Sema Halı Projesi’ne hissedar yaptı.
Ancak Fuat Uyar, 9 hissedara (‘- Ben çalışıyorum. Ayrıcamaaş hakkım var’) dedi. Bunun üzerine 9 ortak kızdı, Sema Halı Projesi çöktü.
Tek sebep Fuat Uyar’dı…’
Ve bir dönem DÜNYA MARKASI olan Isparta İnce Hasgül İpek veYün El Halısı’nın teknolojiye yenilmesi sonrasında MAKİNELEŞEMEMİNİN suçlusuhep Fuat Uyar ilan edildi. Denildi ki;
(‘- Gaziantep’te tek bir İplik Fabrikası yok iken;Isparta’da o dönem 22 Fabrika’nın üretim çarkının dişlileri dönüyordu.Gaziantep, bir El Halısı almak için 3 hafta Isparta’nın o dönemki ‘kirli-paslı’ otellerinde bekliyordu. Zaman geldi. El Halısı teknolojiye yenildi. SemaHalı, Makineleşme Devrimi idi. Makine Mühendisi Fuat Uyar Sema Halı’da hisseyanında maaş isteyerek yok etti. Şimdi Isparta’da bir tek Makine Halısı yok.Gaziantep, yılda Milyar Dolar Makine Halısı ihraç ediyor.’)
VE İLK KEZ KONUŞTU:
YALAN, YALAN, YALAN
Neredeyse çeyrek yüzyıldır yukarıda özet halinde okuduğunuzbu hikâye anlatılıyor. O Makine Mühendisi hep sustu. O Makine Mühendisi FuatUyar’dan başkası değildi.
Ve sonunda konuştu:
(‘- Bu iftirayı ortaya atanlarla yüz yüze görüşmeyehazırım’) dedi;
(‘- Niçin çeyrek yüzyıldan fazla sustuğunu’) sorduk; (‘-iftiraya cevap gereği duymadım; nasılsa yalan bir gün yüze vurulur’) dedi.
Isparta’nın ‘AMİRAL GEMİSİ’ Gazeteniz AKDENİZ, YakınTarih’in en önemli 3 Dosyası’nı açıyor:
Söz, ‘ZAMANIN ÖTESİNDE’Kİ Büyük Usta Fuat Uyar’da…
“- Bizde Anonim Şirketlere böyle söylerler
Örnek GÖLTAŞ
4 Bin ortağı vardır
Her yıl kâr dağıtır. Ama yine de suçlanır: (‘- Yeterince kârdağıtmıyor’) diye
Biz Sema Halı’yı Anonim Şirket (A.Ş.) olarak kurdukbaşlangıçta
Kurduğumuz zaman 10 ortaktı
Her biri 1’er Milyon senet verdiler. Nakit değil. Altınıçizerek söylüyorum. Nakit değil…
O senetle ben harekete geçtim
O senetleri tahsil için İş Bankası’na koyduk
Ve projeyi, fizibiliteyi yaptırdım.
Fizibilite ile beraber Banka Müdürü’ne gittik.
Banka Müdürü (‘- tamam’) dedi; (‘- kredi konusunuçözeceğim’)
Biz de eli- kolu sıvadık; harekete geçtik.
Bu ortaklardan bir kısmı ile Avrupa’ya gittik. MakineHalısı’nı imal eden makine fabrikalarını dolaştık.
Dolaştık, dolaştık, tamam. Belirli bir noktaya geldik.
Ben Atabey’de arsayı aldım.
O dönem paranın değeri devamlı düşmekteydi. Bir miktarparayla İstanbul’dan fabrika yapımı için inşaat demiri aldım.
Neden erken hareket ettim. Paranın değeri düşüyor. Ürünfiyatı artıyor. Örneğin o dönem inşaat demiri 6 Lira ise, biz inşaatabaşlayıncaya kadar 9 Lira olur. Şimdiden alayım.
Hatta demir çalınır endişesi taşıdım. Belediye’nin yanınakoydum demirleri. Belediye’ye de rica ettim; (‘- demirlere siz bakıverin’)
BANA ASLA SÖYLENDİĞİ GİBİ
BİR HİSSE VERİLMEDİ. 100 BİN
LİRA HİKÂYESİ DE UYDURMA
Şimdi bu ortaklar (‘- sen bu demiri Karabük’ten almadın.Serbest piyasadan aldın. Buradan da komisyon aldın’) lafını yaydılar ortaklararalarında.
Onun haricinde ortaklara bir bilgi paylaştım.
Hatta bir Kurucu Üye için de söyledim: (‘- Ben koşturuyorum.Sen de koşturuyorsun benimle beraber.
Ama sen görüyorsun. Koşturuyorum. Ama ben Belediye’de ikeniyi- kötü bir maaşımız vardı. Şimdi belirli bir maaş da almıyorum. Bana birhisse ayrılması lazım. Sen koşturuyorsun. Sana da bir hisse ayrılması lazım.’)
Bu kişi, sözlerimi aldı; başka türlü tefsir ederek diğerortaklarla aramızın açılmasına neden oldu.
Bir toplantı yaptık. O toplantı da bana dediler ki, (‘- sanaverelim 5- 10 KRş. Sen bu işi bırak. Biz devam edeceğiz.’)
Dedim (‘- Siz nesiniz?)
- Bana ne verdiniz?
- Senet verdiniz
- Ben senetleri size vereyim. Fabrikayı ben kendimyaparım.’)
(‘- BUYRUN SİZ DIŞARIYA’) DEDİM
Ondan sonra ben İş Bankası’na gittim.
Senetleri aldım.
Herkesin senet kâğıdını verdim.
(‘- Buyurun, siz dışarıya’) dedim.
YÜZ YÜZE KARŞILAŞMA HAZIRIM
Ben her zaman onlarla yüz yüze karşılaşmaya; konuşmayahazırım.
Benim arkamdan laf çevrildi
Ondan sonra önüme gelip (‘- ya sen ayrıl ya biz’) dediklerizaman, oturup düşündüm.
(‘- Bu işi ben yapabilir miyim?/ yapamaz mıyım’)
Bizim Aileolarak da bir gücümüz var
Ayrıca benim de kendime göre bir gücüm var
(‘- Ben bu işi toparlarım’) dedim.
(‘- O özgüveni kazandıktan sonra, senetleri aldım. Osenetleri verdim. Buyurun senetlerinizi, yapabiliyorsanız yapın’) dedim.
Anlatıldığı gibi nakit yoktu. Senet vardı, senet
Anlatıldığı gibi 1’er Milyon nakit koymadılar, senetvermişlerdi.
Ayrıca benim payım diye bir durum da yoktu
Onlar 9 Milyon senet vermişlerdi
Benim payıma da her biri 100 Bin Lira ödemiş değiller. Böylebir olay yok. Bunu bana söylemiş de değiller.
YALAN BİR GÜN YÜZLERİNE
VURULUR NASIL OLSA?
Bana, (‘- senin adına 100’er Bin Lira veriyoruz’) lafınısöylemiş de değiller
Bana gelip açık söylenen yok ki
Arkamızdan konuşuluyor
Gazetelerde beyanat vererek bu lafı söylüyorlar
Şimdi ben bunların seviyesine inmeyi de düşünmem
Cevap hakkım doğsa da ne lüzum var ya
Olmayan bir konuyu yalan olarak söylediler
Yalan bir gün yüzlerine vurulur nasıl olsa
FUAT UYAR OLARAK 20 YIL
SEMA HALI MARKASI İLE
ÜRETİM GERÇEKLEŞTİRDİM
Daha sonra Sema’da birisini ortak almayalım diye mücadeleettim
Ve mücadeleyi kaybettim
Bir insan hayatta (‘- her mücadelesinde başarılı olacak’)diye bir şart yok
O şahsı mücadele etmeme rağmen içimize aldık
Bu şahıs tefeci idi. Ben almak istemedim. Bu şahıs fabrikayıdolandırttı. Siz ortağı olduğunuz bir yeri dolandırtır mısınız ya! Kendimenfaatiniz için…
Dolandırttı
Ben 1,5 Milyon Dolar zarar gördüm
Zarar daha fazla büyümesin diye ben fabrikayı kapattım
Yoksa bugün o fabrika dolandırtma hikâyesi olmasaydı, 2- 3misli büyümüştü.
Şöyle: Fabrikayı kapatmak yerine küçük tutabilir miydim?Yapabilirdim
Ama yaptığım hesaplarda 20 makineden az üretim yaparsan,kazanmak zor
Benim fabrikada çalışıp emekli olan arkadaşlarım var. Hepsi(‘- Allah razı olsun’) diyorlar
Fabrikayı 1978’de inşa etmeye başladım. 1980’de üretimebaşladık
20 yıl üretim yaptık. Dolandırılma vakasından sonra dakapattık.”
ZİRVE 15 EYLÜL 1976’DA OLACAKTI.
O GÜN ISPARTA’DA UÇAK DÜŞTÜ
6 EKİM 1976’YA ERTELENDİ
KANSER TEDAVİSİ GÖREN HOCA
YARIM BIRAKTI, AKADEMİ İÇİN
ISPARTA’YA GELDİ
Isparta Devlet Mimarlık Mühendislik Akademisi Kurucu BaşkanıProf. Dr. Faruk Suner, hatıralarını ‘MAVİ AY’ isimli bir eserinde yayımladı.
Orada Isparta Tarihi’nin çarpan bilgilerini paylaşıyor.
Vali Sabahattin Çakmakoğlu, Belediye Başkanı Fuat Uyar veIsparta Devlet Mimarlık Mühendislik Akademisi’ne Kurucu Başkan olarak atananProf. Dr. Faruk Suner, 15 Eylül 1976’da Isparta’da buluşmak üzere programyapıyor
Ancak tam o gün Isparta’da uçak düşüyor
Zirve erteleniyor.
6 Ekim 1976’da ekip toplanıyor.
Hikâyeyi Büyük Usta; Makine Mühendisi Fuat Uyar anlatıyor:
“Üniversite kararını verdiğimizde rota belliydi:
Dağ Yolu/
İstanbul Asfaltı Çıkışı Arasındaki Tepeler
Önce Çünür’ü, Merkez İlçe’ye bağlı ‘Mahalle’ statüsünegeçirerek başladık.
Çünkü o arsalar Hazine’ye aitti ama Çünür’ün kontrolüaltındaydı.
SDÜ’NÜN KADASTROSUNU YAPAN MÜDÜR
DAHA SONRA ANAVATAN İKTİDARI’NDA
BAKAN OLACAKTI
O dönem Tapu- Kadastro Müdürü Sudi Türel’e vazife verdik.(‘- Sudi Türel, daha sonra Anavatan Hükümeti’nde Bakan olacaktı.’) Sudi TürelBey oranın kadastrosunu çıkardı. İşte o zaman ‘2 Tepe’nin üniversiteyetahsisine karar verildi.
O üniversitenin ismini Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)verdiği için bizim bir itirazımız söz konusu olmazdı.
Biz Isparta Üniversitesi olarak düşünmüştük. İsim mühimdeğil. Süleyman Demirel Üniversitesi (SDÜ) oldu. Mühim olan bu eserin yapılmasıidi.
Çünür, ‘Mahalle’ olunca Belediye olarak bizim kontrolümüzegirdi. Ve biz de Belediye olarak ilk planda 300 Dönüm Arsa’yı üniversiteprojesi için tahsis ettik.